Nowe odmiany aktinidii ostrolistnej: 'Lucy' i 'Domino'
Dr hab. Piotr Latocha, profesor nadzwyczajny SGGW
Prace związane z selekcją i aklimatyzacją aktinidii ostrolistnej są prowadzone w SGGW już od początku lat 1990. Ich pierwszym wynikiem była odmiana ‘Bingo’PBR zarejestrowana w COBORU i wprowadzona do sprzedaży przez szkółkę Clematis Źródło Dobrych Pnączy. Opisane poniżej odmiany są kolejnym efektem tych prac hodowlanych.
Uzyskanie nowej, interesującej odmiany jest procesem długotrwałym. Aktinidia ostrolistna ma długi okres juwenilny i od wysiania nasion do uzyskania owoców (kwiatów) może minąć 5-6 lat. Dopiero wtedy zaczyna się właściwa selekcja – najlepsze selekty muszą powtarzać „dobre cechy” rokrocznie stąd kolejne kilka lat to okres ich sprawdzania. Dopiero wtedy najcenniejsze „pojedynki” są rozmnażane wegetatywnie i dalej testowane pod kątem wyrównania cech oraz ich przyszłego możliwego zastosowania (np. w warunkach plantacyjnych).
Actinidia arguta ‘Lucy’
Nowa odmiana wyselekcjonowana z tych samych rodziców co ‘Bingo’. Jest jednak od niej zasadniczo różna. Krzewy rosną silnie i są wytrzymałe na mróz. Rośliny dość szybko rozpoczynają wegetację wiosną. Liście są duże i mocno wydłużone z jasnymi ogonkami liściowymi. Jesienią barwią się dekoracyjnie na żółto. Owoce są wyraźnie wydłużone i najczęściej lekko bocznie spłaszczone, średniej wielkości i duże – do kilkunastu gramów. W przeciwieństwie do odmiany ‘Jumbo’, do których są podobne, mają nieco zaostrzony wierzchołek. W fazie pełnej dojrzałości konsumpcyjnej skórka owocu jest zielona lub lekko brązowa. Miąższ jest zielony, w pełnej dojrzałości lekko zaczerwieniony w centralnej części. Owoce dojrzewają w końcu września i na początku października, nadają się do krótkotrwałego przechowywania w warunkach chłodniczych (zebrane w fazie dojrzałości zbiorczej – patrz art.). Smak owocu jest dobry; słodko-kwaskowaty z wyraźnym korzennym aromatem. Owoce można spożywać na świeżo i wykorzystywać na przetwory. 'Lucy' to odmiana plenna, doskonała przede wszystkim do uprawy amatorskiej.
Actinidia arguta ‘Domino’
Nowa odmiana wyselekcjonowana z wolnego zapylenia A. arguta rosnącej w Ogrodzie Dendrologicznym w Przelewicach. Krzewy rosną silnie i są wytrzymałe na mróz. Rozpoczynają wegetację wiosną w podobnym okresie jak większość odmian dostępnych na rynku. Liście są bardziej zaokrąglone niż u odmiany 'Lucy', mają wyraźnie czerwone ogonki liściowe, jesienią przebarwiają się na żółto. Owoce są średniej wielkości i duże, wyraźnie kuliste. Osiągają masę do kilkunastu gramów. Skórka jest zielona z żółtobrązowym rumieńcem w miejscach bardziej nasłonecznionych. Miąższ ma barwę żółtawo-zieloną. Jest bardzo smaczny; ma wyraźny miodowy aromat. Owoce dojrzewają w październiku i dobrze nadają się do dłuższego przechowywania chłodniczego (gdy zebrane w fazie dojrzałości zbiorczej – patrz art.). Są doskonałe do spożycia na świeżo i na przetwory. Odmiana 'Domino' jest plenna i posiada cechy wskazujące na jej potencjalną przydatność do uprawy towarowej.
Opisane wyżej odmiany są kolejnymi, lecz zapewne nie ostatnimi, jakie zostają wprowadzone do szerszej produkcji. Proces hodowli nowych odmian trwa dalej, a jego celem jest uzyskanie plennych odmian towarowych - dobrze przystosowanych do naszych warunków klimatycznych i rodzących atrakcyjne, bardzo smaczne owoce o dobrej zdolności przechowalniczej.