botanika farmaceutyczna

839

Tom 68 · nr 12 · 2012

 gomisyny N i wuweizisu C w dwóch typach kultur 
in vitro – w embriogennych kulturach agarowych 
(prowadzonych w ciemności) oraz w kulturach 
płynnych wytrząsanych prowadzonych z zachowa-
niem fotoperiodu. Badane lignany były akumulowa-
ne głównie w biomasie hodowanej in vitro. W po-
żywkach stwierdzono jedynie śladowe ich ilości. 
Dominującymi ilościowo związkami w kulturach 
in vitro były: gomisyna N – w ekstraktach z bio-
masy kultur agarowych i γ-schizandryna – w eks-
traktach z biomasy kultur płynnych. Maksymalne 
zawartości tych związków wynosiły odpowiednio: 
0,547 i 0,550 mg/g s.m. W organach roślin ana-
lizowanych w celach porównawczych głównymi 
związkami były inne lignany – w nasionach schi-
zandryna i deoksyschizandryna (maksymalne za-
wartości równe odpowiednio: 6,41 i 4,43 mg/g 
s.m.), natomiast w liściach: gomisyna A i schizan-
dryna (maksymalne zawartości równe odpowied-
nio: 0,77 i 0,64 mg/g s.m.) [73].

Ukazała się ponadto, dostępna on-line, praca 

będąca efektem współpracy trzech różnych jedno-
stek badawczych z japońskich uniwersytetów (Hi-
roshima University i Yasuda Women’s University), 
przedstawiająca możliwość produkcji dwóch spo-
śród sześciu analizowanych lignanów – schizandrolu 
B i gomisyny F w założonych kulturach kalusowych. 
Maksymalne uzyskane zawartości tych dwóch meta-
bolitów wynosiły odpowiednio 0,05 i 0,04 g% i były 
wyższe niż w organach roślin (liście i owoce) [74].

W jeszcze innym, czeskim ośrodku naukowym, 

w Zakładzie Botaniki Farmaceutycznej i Ekolo-
gii, Wydziału Farmaceutycznego w Hradec Kralo-
ve z Uniwersytetu Karola w Pradze (Charles Uni-
versity in Prague, Faculty of Pharmacy in Hradec 
Kralove, Department of Pharmaceutical Botany 
and Ecology), badano zdolność komórek kultur in 
vitro Schisandra chinensis do biotransformacji po-
danych egzogennie sześciu różnych substratów: fe-
nyloalaniny, aldehydu salicylowego, hydrochinonu, 
kwasów: cynamonowego, p-kumarowego, salicy-
lowego, w oczekiwane produkty – glikozydy feno-
lowe: arbutynę i/lub salicynę. W kulturach in vitro 
zachodziła biotransformacja hydrochinonu w ar-
butynę. Maksymalną zawartość produktu równą 
5,08% stwierdzono po siedmiu dniach od momen-
tu podania substratu [75].

Badania prowadzone w Zakładzie Botaniki 
Farmaceutycznej UJ CM

Endogenna akumulacja 
terapeutycznie ważnych związków

Badania z zakresu biotechnologii roślin prowa-

dzone od wielu lat w Zakładzie Botaniki Farmaceu-
tycznej UJ CM skupione są na akumulacji terapeu-
tycznie ważnych związków w roślinnych kulturach 
in vitro. Badania biotechnologiczne Schisandra chi-
nensis reprezentują również ten kierunek.

W założonych w 2010 roku kulturach in  vitro 

Schisandra chinensis [

rycina 3, 4

], o  różnym  stopniu 

Rycina 3.

 Agarowe kultury kalusowo-pędowe Schisandra 

chinensis (fot. Agnieszka Szopa)

Rycina 4.

 Agarowe kultury kalusowe Schisandra chinensis 

(fot. Agnieszka Szopa)